Na dobre i na złe

W dniach 8-14 czerwca 2010 r. w Teatrze Polskim w Poznaniu odbył się ciąg dalszy, przerwanego po katastrofie pod Smoleńskiem, Festiwalu Bliscy Nieznajomi. Zaprezentowano trzy planowane wcześniej spektakle i jeden nowy. "Teatralia" wzięły udział w dwóch. "Ślubuję ci miłość i wierność" Teatru Wilama Horzycy w Toruniu okazał się prawdziwym hitem, natomiast "Migrena" Teatru Współczesnego w Szczecinie wypadła przy nim blado.

Głównym tematem tegorocznej edycji była rodzina i jej problematyka. Jednak oba wspomniane przedstawienia zostały ukazane zgoła odmiennie i poruszały różne kwestie. Autor pierwszego dramatu - János Háy - skupił się na wieloletnich związkach małżeńskich będących w trakcie rozkładu. Przedstawił kilka par, które rozpadały się z powodu zdrady, braku porozumienia, nudy i innych czynników. Sztuka pod opieką reżyserską Iwony Kempy (w Teatrze Polskim reżyserowała już "Portugalię") jest inteligentnym studium nad tym, co dzieje się z parami po latach wspólnego życia. Miłość jakby blaknie, oczarowanie ustępuje miejsca przyzwyczajeniu, a kryzys wieku średniego popycha w ramiona innych kobiet i mężczyzn. Kochający się początkowo ludzie przestają używać słów, a językiem posługują się już tylko jako narzędziem.

Scenografia spektaklu jest skromna. Szesnaście krzeseł. Dziesięć zwróconych do widowni oraz trzy po lewej i prawej stronie. Podłoga wyłożona czerwoną wykładziną. Panie ubrane w przyciasne suknie ślubne, a panowie w obcisłe garnitury witają się serdecznie jak na weselu, po czym zajmują swoje miejsca. Ciekawa forma uzupełnia się z mądrą treścią przedstawienia Kempy. Postać prowadząca zapowiada kolejne akty, na które składają się rozmowy kochanek, żon i mężów; kłótnie, żale i lamenty oraz plany i recepty na życie. Warto przywołać końcową, poruszającą scenę, w której przy piosence Björk "All is full of love" starsza kobieta opowiada o swoim życiu i o przejściu na drugi brzeg, a w tle oglądamy owe przechodzenie przez most. Oprócz tego po spektaklu następuje przełom. Aktorzy przedstawiają się i mówią otwarcie, jak wygląda ich sytuacja cywilna w prywatnym życiu.

Ciasne ślubne stroje postaci odzwierciedlają lata, które minęły od ślubowania sobie miłości i wierności. Słowa niegdyś żywe, wzniosłe i prawdziwe zużyły się jak noszone przez nich ubrania. Sztuka Jánosa Háya jest głęboką refleksją nad wartościami, które niesie miłość i zobowiązaniami, które przyjmuje się w małżeństwie. Stanowi również memento dla młodych, kochających się ludzi, którzy chcą przyjąć te zobowiązania. Wszyscy artyści zagrali bardzo dobrze, byli autentyczni i przekonywający.

Sztukę Antoniny Grzegorzewskiej, zainspirowanej opowiadaniem "Macierzyństwo" Sigrid Undset, na scenę przeniosła Anna Augustynowicz. "Migrena" to historia dramatu rodziny; dramatu porzuconego dziecka, dramatu matki zastępczej i dramatu matki biologicznej. Opowieść ta stawia następujące pytania: która z matek ma większe prawa? Ta, która urodziła, ale porzuciła, czy ta, która wychowała i kochała całym sercem?

Fanny - matka biologiczna - zostawiła swojego synka, który trafił pod opiekę Heleny i jej męża. Helena kochała małego Tjodolfa nad życie. Niestety Fanny, gdy tylko wyszła z biedy, postanowiła odebrać swoją własność i własną głupotą doprowadziła do śmierci dziecka. Przy okazji miała romans z mężem Heleny i zaszła z nim w ciążę. Nieco paranoiczna sytuacja, prawda?

W sztuce Grzegorzewskiej występuje chór pod postacią trzech świnek. Trzy kobiety ubrane na czarno mają na twarzach zwierzęce maski i komentują bieżące wydarzenia. Wzbudzają pewnego rodzaju grozę i niepokój swoją obecnością i wyglądem. Na szczęście w tle scenografii czekają na nie trzy, duże, krwistoczerwone haki, na których w pewnym momencie stracą życie.

Na szczególną uwagę zasługuje gra niesamowitej Małgorzaty Klary, która wcieliła się w rolę Fanny. Bardzo wzruszająco wypadła Anna Moskal w roli kochającej Heleny. A pieprzyku sztuce dodała Maria Dąbrowska, która wykreowała konkretną, zazdrosną żonę szefa rzeźni, która nie darowała mężowi zdrady...

W ogólności jednak "Migrena" nie porywa. Spektakl jest nużący i nie potrafi przyciągnąć stuprocentowej uwagi. Można by go porównać do sera pleśniowego, który początkowo smakuje, ale w zbyt dużej ilości jest mdły.

Po obejrzeniu większości spektakli zaprezentowanych na Festiwalu Bliscy Nieznajomi nasuwają się na myśl poniższe pytania. Skoro zakładanie rodziny może przynieść po latach tyle problemów, to może lepiej pozostać wolnym, samotnym? Może lepiej z góry zapobiec zawiedzionym nadziejom i nieuchronnej destabilizacji? Po co iść jedną drogą, gdy po latach ta droga i tak może się rozejść? Należy jednak pamiętać, że kryzys jest jakby wpisany w decyzję o wspólnym życiu i każdy musi się z tym liczyć. Warto podejmować trud, by pozostać razem na dobre i na złe.

Patrycja Kowalczyk
Teatralia Poznań
2 lipca 2010

Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu
János Háy
"Ślubuję ci miłość i wierność"
przekład: Jolanta Jarmołowicz
reżyseria i opracowanie muzyczne: Iwona Kempa
scenografia: Iwona Kempa, Aleksandra Semenowicz
kostiumy: Anna Sekuła
obsada:
Maria Kierzkowska, Karina Krzywicka, Aleksandra Lis, Anna Magalska-Milczarczyk, Marek Milczarczyk, Ewa Pietras, Teresa Stępień-Nowicka, Wanda Ślęzak, Jolanta Teska, Agnieszka Wawrzkiewicz, Jarosław Felczykowski, Paweł Kowalski, Sławomir Maciejewski, Niko Niakas, Paweł Tchórzelski
premiera: 28 marca 2009 r.

Teatr Współczesny w Szczecinie
Antonina Grzegorzewska
"Migrena"
reżyseria: Anna Augustynowicz
scenografia: Marek Braun
muzyka: Jacek Wierzchowski
kostiumy: Wanda Kowalska
reżyseria światła: Krzysztof Sendke
obsada:
Barbara Biel, Maria Dąbrowska, Anna Januszewska, Małgorzata Klara, Joanna Matuszak, Magdalena Myszkiewicz, Anna Moskal (gościnnie), Ewa Sobiech, Adam Kuzycz-Berezowski, Michał Lewandowski, Grzegorz Młudzik, Wiesław Orłowski
prapremiera: 13 lutego 2010r.

III Europejskie Spotkania Teatralne - BLISCY NIEZNAJOMI "Święta rodzina?", Teatr Polski w Poznaniu, 8-14 czerwca 2010 r.

© "teatralia" internetowy magazyn teatralny 2008 | kontakt: | projekt i administracja strony: | projekt logo: