Śmiesznie, ale nie do końca
Wydawałoby się, że "Zamknij oczy i myśl o Anglii" - najnowsza farsa wystawiona na deskach Teatru Polskiego w Bielsku-Białej - ma wszystko to, co potrzebne jest przedstawicielce tego popularnego gatunku do osiągnięcia założonego celu, czyli rozbawienia publiczności. Ale owe podstawowe dla farsy dążenie udało się zrealizować jedynie połowicznie.
Wyliczmy zatem owe niezbędne składniki do skomponowania farsowego dzieła na miarę uśmiechu od ucha do ucha i gromkich braw. Do przygotowania farsy przez duże F niezbędne są: niesłabnące tempo akcji, odpowiednia obsada, wytworzenie komediowego dystansu między sceną a widownią, no i wreszcie, tekst sztuki, który pęka w szwach od żartów słownych i sytuacyjnych oraz karykaturalnych postaci.
"Zamknij oczy i myśl o Anglii"
fot. T. Wójcik
W przypadku bielskiego przedstawienia z początku błahy problem, jakim jest schadzka bogatego biznesmena z ekskluzywną prostytutką, okazuje się wierzchołkiem, z którego spływa lawina coraz bardziej zawikłanych wydarzeń. Jeden wykręt rodzi następny, unik powoduje szereg kolejnych nieporozumień, no i tak przez bite dwie godziny w dość szybkim tempie, aż nie wiadomo już, kto jest kim i z kim jest, bowiem w przypadku tej sztuki kwestia prawdziwych bądź udawanych seksualnych preferencji eksploatowana jest ze wszech miar. Stereotyp seksualny goni społeczny, społeczny goni etniczny, no i tak w kółko, aż aktorzy nie zejdą ze sceny przez któreś z kilkorga drzwi (które notabene również stanowią niezbędnik farsowego świata). Bohaterowie popełniają te wszystkie lawiranctwa, aby ocalić brytyjskie imperium, a przynajmniej tak im się wydaje.
Obsadzenie sztuki aktorami z zacięciem komediowym nie było problemem, bo bielskiemu zespołowi tego talentu odmówić nie można. Szczególnie dobrze wypadła Grażyna Bułka w roli pani Pullen - Angielki pełną gębą, żoneczki nadopiekuńczej i pozornie purytańskiej. Niezrównany był także Grzegorz Sikora jako pan Pullen, który z safandułowatego księgowego, będącego pod przemożnym wpływem małżonki, przeobraża się w rekina biznesu i... homoseksualistę. Charakterystyczną i sympatyczną kreację stworzył również Adam Myrczek w roli żydowskiego prawnika Rubinsteina, którego skręca na myśl o konieczności pracowania w szabat.
"Zamknij oczy i myśl o Anglii"
fot. T. Wójcik
Kiedy w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku John Chapman i Anthony Marriott napisali "Shut Your Eyes and Think of England", zmyślona historyjka o tym, jak to bogaty arabski szejk zamierza wykupić londyńskie przedsiębiorstwo i wprowadzić muzułmańskie zwyczaje do zachodniego świata, wydawała się doskonałym punktem wyjścia do budowania fikcyjnego świata farsy. I tu właśnie tkwi jeden z problemów, z powodu których "Zamknij oczy i myśl o Anglii" nie śmieszy do łez. Koloryt arabski był w owym czasie egzotyczny. Jednak historia pisze swoje scenariusze i dziś z wiadomych powodów na arabską ekspansję nie potrafimy już spojrzeć z komicznym dystansem, a owe zdystansowane spojrzenie jest niezbędne do tego, aby farsa nas naprawdę bawiła.
W przypadku tego przedstawienia nie do końca udana okazała się również próba przeniesienia angielskiego humoru na polską scenę. Był on bowiem w wielu miejscach po prostu nieczytelny. Kto się zatem spodziewa po "Zamknij oczy i myśl o Anglii" ubawu po pachy, ten się niestety zawiedzie.
Maria Marchewicz
Teatralia Śląsk
23 marca 2010
Teatr Polski w Bielsku-Białej
John Chapman i Anthony Marriott
"Zamknij oczy i myśl o Anglii"
("Shut Your Eyes and Think of England")
przekład: Elżbieta Woźniak
reżyseria: Stefan Szaciłowski
scenografia: Władysław Wigura
obsada:
Sir Justin Holbrook - Jerzy Dziedzic
Stella Richards - Magdalena Korczyńska
Artur Pullen - Grzegorz Sikora
Lady Holbrook - Anna Guzik
Sir Frederick Goudhurst - Kazmierz Czapla
J.W. Szejk Marami - Artur Pierściński
Joyce Pullen - Grażyna Bułka
Rubinstein - Adam Myrczek
Dr Cornish - Sławomir Miska
premiera: 2 stycznia 2010 r.