Really good job!
Ostatniego dnia festiwalu Teatromania - odbywającego się w Bytomskim Centrum Kultury - mieliśmy okazję zobaczyć coś naprawdę nietypowego. Grupa Pansori Project ZA, pochodząca z Korei Południowej, zaprezentowała tradycyjną dla swojego kraju sztukę pansori. Dla nas okazała się ona jednak całkowicie nietradycyjna.
Aby zacząć pisać o "Pansori Brecht SACHEON-GA", czyli spektaklu zaprezentowanym przez koreańską grupę, należy najpierw wyjaśnić, czym jest pansori. Trudno bowiem porównać to z jakimkolwiek gatunkiem znanym w naszej kulturze. Pansori to swego rodzaju one-woman show. W przedstawieniu występuje tylko jedna śpiewaczka (sorikkun), która odgrywa kilkanaście postaci, zmieniając odpowiednio gesty, mimikę i głos. Pieśniarka korzysta tylko z jednego rekwizytu, który w zależności od potrzeby może imitować dowolny przedmiot, począwszy od książki, a skończywszy na noworodku. Poza nią na scenie jest bębniarz, który na instrumentach perkusyjnych wybija rozmaite rytmy. Ogromną rolę odgrywa tu widownia, ponieważ zgodnie z tradycją każdy z widzów może w dowolnym momencie krzyknąć "good job", "great" czy nawet nasze polskie "dobre", co jest niezwykle pożądane przez artystów i świadczy o docenianiu ich gry aktorskiej. Zatem im większa publiczność, i więcej okrzyków, tym lepiej.
Pansori narodziło się w XVII wieku jako sztuka opowiadająca o prostych ludziach i do takich też skierowana. Właśnie dlatego w przedstawieniach pojawia się wiele komicznych scen i sytuacji z życia wziętych. Niestety do dnia dzisiejszego w oryginalnej wersji zachowało się tylko pięć różnych opowieści, które są chronione przez koreańskie prawo. Jednak spektakl, który mieliśmy okazję obejrzeć, jest wersją uwspółcześnioną, przez co różni się od swojego pierwowzoru kilkoma szczegółami.
"Pansori Brecht SACHEON-GA" to historia oparta na utworze "Dobry człowiek z Seczuanu" Bertolta Brechta. Główna bohaterka to Sun-Deok, w którą wciela się śpiewaczka. Sorikkun gra również kuzyna Sun-Deok, stolarza oraz wiele innych ról, a ponadto jest narratorką całej opowieści. Przedstawienie wystawiane jest w języku koreańskim i dlatego na specjalnym ekranie cały czas wyświetlano polskie tłumaczenie, które częściowo zawierało także didaskalia. Różnicę pomiędzy tradycyjnym pansori, a tym, które mieliśmy okazję zobaczyć na festiwalu w Bytomiu stanowi przede wszystkim liczba bębniarzy. W czasie spektaklu na scenie pojawiło się aż trzech muzyków: dwóch z nich grało na przeróżnych instrumentach perkusyjnych, a ostatni co jakiś czas urozmaicał ich grę gitarowym brzmieniem. Choć sztuka ma ściśle określoną formę i zasady, niektóre jej fragmenty wymykały się regułom. Śpiewaczka, która opowiadała o przygodach Sun-Deok w pewnym momencie poinformowała widzów, że kolejna scena nie zostanie zagrana, ponieważ występujący w niej aktorzy nie mogli przyjechać z Korei. Cały ten fragment pieśniarka wypowiedziała tak, jak gdyby był to element sztuki, i jeśli nie byłoby napisów, widzowie mogliby się w ogóle nie zorientować, że artystka zmieniła temat i wyszła z roli.
Ponieważ pansori nie przypomina przedstawień, które mamy możliwość oglądać w różnych polskich czy nawet europejskich teatrach, jego forma może okazać się dla nas bardzo interesująca, a zarazem zaskakująca. Co więcej, ogląda się je bardzo przyjemnie (nawet jeśli nie skupiamy się na napisach). Sorikkun prezentuje niezwykle wysoki poziom zarówno muzyczny, jak i aktorski (mistrzowie pansori, aby dojść do perfekcji ćwiczą ponad 20 lat!), a akompaniujący jej bębniarze stwarzają bardzo przyjemną atmosferę. Sporą atrakcją okazał się też zwyczaj wydawania okrzyków przez publiczność. Podczas spektaklu w Bytomiu widzowie, przyzwyczajeni do oglądania przedstawień w ciszy, początkowo nie reagowali w żaden sposób. Jednak wraz z rozwojem akcji publiczność coraz chętniej krzyczała "dobre" albo wypowiadała koreańskie słowa, których śpiewaczka nauczyła widownię przed spektaklem. Nie dziwi fakt, że w pansori występuje tylko jedna osoba, bo gdyby wraz ze wzrostem liczby aktorów proporcjonalnie zwiększała się też ilość okrzyków płynących z widowni, to powstały w ten sposób zgiełk zagłuszyłby cały spektakl.
Monika Garbarczyk
Teatralia Śląsk
12 grudnia 2011
Pansori Project ZA (Korea Południowa / Seul)
"Pansori Brecht SACHEON-GA"
reżyseria: In Woo NAM
autorka projektu: Jaram Lee
13. Międzynarodowy Festiwal Teatromania, Bytom 7-16 października 2011 r.