zwykła czcionka większa czcionka drukuj
szukaj

Być, albo nie być (człowiekiem)

Godzinę i osiemnaście minut. Tyle umierał Siergiej Magintskij, którego autentyczną historię Teatr.doc wykorzystał do stworzenia inscenizacji z pogranicza teatru i manifestu o charakterze społeczno-politycznym.

Godzina osiemnaście TEATR.DOC Rosja

Przed wejściem na salę, widzowie otrzymują "instrukcje do spektaklu", w której twórcy przedstawienia streszczają poszczególne fragmenty scenicznej opowieści, wprowadzając publiczność w atmosferę tej inscenizacji. I chociaż wyróżnikiem Teatru.doc jest budowanie przedstawienia na podstawie autentycznych dokumentów, to jednak w spektaklu "Godzina osiemnaście" twórcy inscenizacji zawarli fragmenty, które można potraktować jako przypowieść o karze czekającej ludzi źle postępujących. Jak można przeczytać we wspomnianej już instrukcji, "teatr założył, że sędzia Kriworuczko nieoczekiwanie znalazł się na tamtym świecie. I teraz dostaje za swoje". Uśmiercony przez rosyjskich artystów sędzia, doświadcza podobnego losu, na jaki został skazany Magintskij. To publiczność staje się dla bohaterów przedstawienia sądem lub społecznym trybunałem, wobec którego muszą oni wypowiedzieć swoje winy i krzywdy. Stają przed "sądem", przed którym, w trakcie powstawania przedstawienia, nikt ze współwinnych śmierci Siergieja Magintskijego nie został postawiony.

Godzina osiemnaście TEATR.DOC Rosja

Na akcję sceniczną składa się dziesięć części, w trakcie których widzowie poznają zarówno matkę zamordowanego Siergieja, jak i jego "oprawców" (lekarza i sędziów) oraz niemych świadków zaistniałych zdarzeń (dziewczynę z pogotowia i felczera). Następujące po sobie epizody to kolejne wystąpienia postaci, które wstając z zajmowanych przez siebie krzeseł, przechodzą na przód sceny i wypowiadają się na temat swojego udziału w śmierci Magintskijego. W inscenizacji rosyjskiego zespołu pojawia się również filmowa projekcja, w trakcie której aktor Teatru.doc przytacza fragment jednego z litów, jaki osadzony pisał do swoich najbliższych. Wybrana przez teatr treść korespondencji dotyczy motywu śmierci bohaterów szekspirowskich, z których nieliczni odchodzili zwyczajnie lub cicho. Magintskij odszedł w bólu i poniżeniu. Torturowany i zamęczony przez nieludzki system, dla artystów stał się pretekstem do wypowiedzenia się na temat sposobu traktowania więźniów przez rosyjski system sprawiedliwości. Spektakl okazuje się być sprzeciwem wobec systemu odczłowieczającego tych, którzy mu podlegają i tych stojących na jego straży. W trakcie siódmej części przedstawienia, drugi z sędziów stwierdza, że sprawując swój urząd, będąc sędzią, przestaje być człowiekiem. To zasmucające stwierdzenie, podkreśla tragiczny w swej istocie los ludzi, którym przyszło zmierzyć się z nieludzkimi sędziami, lekarzami lub innymi przedstawicielami służb państwowych.

Godzina osiemnaście TEATR.DOC Rosja

Prezentowane w trakcie Teatromanii przedstawienie to nie tylko historia człowieka, którego odarto z godności, ale także opowieść o tych, którzy "nie widzieli", "nie słyszeli" i nie chcieli zareagować na krzywdę drugiej osoby. Zarazem jest to spektakl również o tych, którzy pozwalają sobie być ponad "zwykłymi" ludźmi.

Niezwykła prostota i surowość przekazu sprawia, że obecni na spektaklu widzowie zastanawiają się nad tym, czy przedstawienie "Godzina osiemnaście" to jeszcze teatr czy już manifest. To niezwykle trudne pytanie poniekąd pozostaje bez odpowiedzi, ponieważ dla każdego odbiorcy tego przekazu, prezentowany przez rosyjski zespół spektakl, może wpisywać się w jeden lub drugi nurt wypowiedzi. Bez wątpienia jest to jednak ważny głos w dyskusji na temat człowieka, człowieczeństwa i bezdusznego systemu starającego się pozbawić ludzi elementarnego poczucia bezpieczeństwa.

Magdalena Czerny
Teatralia Śląsk
10 października 2011

Teatr.doc (Rosja)
Jelena Griemina
"Godzina osiemnaście"
reżyser-inscenizator: Michaił Ugarow
reżyserzy: Aleksjej Żyriakow, Georg Żeno
producent: Georg Żeno
gromadzenie materiałów dokumentalnych: Jekaterina Bondarienko, Anastazja Patłaj, Zosia Rodkiewicz
asystent reżysera: Anna Afanasjewa
dyrektor techniczny: Maksim Zalomow
występują: Anastazja Patłaj (Matka), Aleksiej Kirżewskij (Narrator), Borys Chlebnikow (z listu Siergieja Magnitskiego do domu), Aleksjej Żyriakow (Sędzia), Rusłan Malikow (Sędzia śledczy), Aleksandra Riebienok (Lekarz), Daria Jekamasowa (Dziewczyna z pogotowia), Askold Kurow (Felczer Sasza), Olga Łysak (drugi sędzia)
premiera: VI 2010 r.
13. Międzynarodowy Festiwal Teatromania, Bytom 7 - 16 października 2011 r.

© "teatralia" internetowy magazyn teatralny 2008 | kontakt: | projekt i administracja strony: | projekt logo:
SITEMAP