Panie, gdzie te pety???
Piąta edycja Międzynarodowego Przeglądu Przedstawień Istotnych "Przez Dotyk" rozpoczęła się rzewnie i niezwykle sentymentalnie, bo spektaklem Jana Nowickiego "Rozmowy z Piotrem". Jest to sceniczna adaptacja "korespondencji" dwojga przyjaciół, o tyle specyficznej, że powstałej po śmierci jednego z nich.
"Rozmowy z Piotrem" to próba oswojenia śmierci, a właściwie wypełnienia luki, która pozostaje po śmierci bliskiej osoby, przyjaciela. Próba przywrócenia zmarłego życiu, zmącenia pośmiertnej ciszy, zachowania pamięci czy wreszcie stworzenia swoistego memento o przyjacielu i artyście, duszy i legendzie Piwnicy pod Baranami - Piotrze Skrzyneckim.
W tym literackim zapisie własnego bólu i ogromnej tęsknoty pojawia się postać Piotra, który choć mieszka w niebie, nie zatracił własnej osobowości ani poczucia humoru i, jak gdyby nigdy nic, postanowił nie przeszkadzać sobie w kontynuowaniu swoich życiowych zwyczajów. Wizja życia pośmiertnego człowieka jest komicznie naiwna i przesadnie infantylna. Raj bowiem jawi się tu jako nieco zbłękitniała kopia ziemskiej państwowości i infrastruktury - np. św. Piotr siedzi w portierni i odbiera od umarłych resztki doczesności, etc. Pozwala to na mówienie o śmierci, o przemijaniu, ostateczności w sposób pogodny i czasami zabawny, pozwala z przymrużeniem oka oswoić ten wciąż niezgłębiony temat, bez wysilania się na metafizykę. Niestety owa pogoda, lekkość, bajkowość ujęcia stają się nieznośnie słodkie, banalne, a momentami wręcz głupie i grafomańskie (W Niebie bezzębne anioły - wiem -/Mielą żarnami dziąseł,/Przetrawioną wcześniej na Ziemi,/Rzadką papkę./ Rzadką papkę - ludzkich miłości. "Konwalie, bzy albo pet"). Nagromadzenie poetyckich środków wyrazu - kurchanów, gwiazd, serc, nadziei, snów, westchnień, srebrzystych dzbanów i szeptów, metafor o nadziei i lawinach uczuć - przywodzi na myśl wiersze zakochanych i smutnych licealistek, które każde zdanie koniecznie wieńczą wielokropkiem. Za dużo w tym wszystkich mdłych konwalii, za mało petów, aby móc ucieszyć duszyczki nieco bardziej ukształtowane niż wspomniane dziewczątka. Wprawdzie forma przedstawienia życia po śmierci jest tak dalece umowna, że nie pozostawia cienia złudzenia, że ktokolwiek mógłby traktować ją choćby półserio, a wręcz mówi się wprost, że Boga nie ma, że wymyślono go po to tylko, aby łatwiej było żyć, tudzież umierać, i całość zdaje się być jedynie próbą , niezbyt przekonującą, dostosowania się do tej kulturowej recepty na ból, jaką jest wiara w życie po śmierci - ale i to jest w efekcie naiwne.
Równie źle, jak z treścią spektaklu, jest z jego reżyserią - aktorzy są patetyczni, niewymownie uduchowieni, pląsają po scenie w emfazie, ale bez wyraźnego zamysłu i choć naprawdę przepięknie śpiewają, klimat, jaki udaje im się stworzyć, nie odbiega od klimatu poetyckich wieczorków owych nastoletnich poetek.
Jestem głęboko rozczarowana, gdyż spodziewałam się sztuki mądrej, wzruszającej, zabawnej i wysoce artystycznej. Mam więc nadzieję, że pozostałe propozycje repertuarowe tej edycji Przeglądu nie zawiodą.
Katarzyna Mazur
Teatralia Częstochowa
26 września 2011
Teatr im. J. Szaniawskiego (Płock)
Jan Nowicki
"Rozmowy z Piotrem"
reżyseria: Jan Nowicki
scenografia: Sebastian Kudas
choreografia: Jan Łosakiewicz
aranżacja muzyczna: Przemysław Marcyniak
muzyka: Krzysztof Łochowicz, Krzysztof Niedźwiecki, Przemysław Pacan, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Zbigniew Preisner, Grzegorz Turnau, Andrzej Zarycki, Andrzej Żarnecki
obsada: Jan Nowicki, Gabriela Oberek, Piotr Bała, Marek Walczak
taniec: Dominika Zielińska, Jakub Filas, Akademia Tańca "Duet"
V Międzynarodowy Przegląd Przedstawień Istotnych "Przez Dotyk", 24 września-8 października 2011 r., Częstochowa.