Skype na scenie czyli digitalizacja teatru
Co może narodzić się ze związku teatru i komputera? W dwóch spektaklach, które obejrzałam podczas tegorocznego Kontrapunktu, za pomocą technologii cyfrowej stworzono wirtualne światy, będące tłem dla działań artystycznych. Digitalizacja posłużyła także jako temat sztuki, użyto jej również jako narzędzia aktorskiej ekspresji.
W spektaklu "Talking Head" grupa Liquid Loft podjęła temat komunikacji we współczesnym świecie, odbywającej się przy udziale komputerów. Bohaterowie sztuki rozmawiają ze sobą przez komunikator internetowy, jednak nie widzą ani nie słyszą prawdziwych siebie, a jedynie postacie o zdeformowanych głosach i twarzach. Kontakt z drugim człowiekiem jest tak samo trudny, jak w realu. Skype nie ukryje nieśmiałości czy udawania - jeśli nie będziemy chcieli otworzyć się przed drugą osobą, to nieważne, czy będzie to miało miejsce w rzeczywistości wirtualnej, czy nie.
Liquid Loft w swojej sztuce zaprezentował też sposób połączenia techniki z tańcem współczesnym. Odniosłam wrażenie, że było to jakby cyfrowe tango. Tancerze poruszali się po krawędziach wyznaczonych na kartonie sześcianów. Ich ruchy były ustalone z matematyczną precyzją - nie były płynne, potoczyste, ale... geometryczne, jakby odmierzone za pomocą cyrkla i linijki. Każdy gest tancerza, dopełniony był zagraniem drugiego. Mimo, że tańczący prawie się ze sobą nie stykali, był to specyficzny taniec kontaktowy.
Francuzi w "Cinématique" w inny sposób wykorzystali technologię cyfrową. Dzięki komputerowemu programowi postacie na scenie mogły np. zostać tknięte palcem gigantycznej dłoni, skakać po kamieniach, chodzić po wodzie, biec po cyfrowym tunelu, przeskakiwać przez przepaście. To nie wszystko. Do moich ulubionych fragmentów "Cinématique" należał ten, w którym performer dyrygował literami, a te posłusznie wodziły za światłem latarki, rozstępowały się na znak jego dłoni czy imitowały krople deszczu, spadające z nieba.
Oba spektakle udowodniły, że za pomocą technologii cyfrowej, można zbudować magię w teatrze - sprawić, że to, co nieprawdopodobne, staje się możliwe. Niegdyś publiczność zadziwiały popisy aktorskich umiejętności - im bardziej przypominały cyrkowe akrobacje, tym bardziej były nierzeczywiste. Dziś te wrażenia potęguje właśnie digitalizacja na scenie. Oglądając "Cinématique" nie wiedziałam już, czy niesamowity pokaz żonglerki to wynik pracochłonnych ćwiczeń i opanowania techniki do perfekcji, czy sztuczka wspomagana cyfrowo.
W kontekście digitalizacji pojawia się pytanie, czy teatr jest na nią gotowy. W przypadku obu przedstawień, odpowiedź jest przecząca. W "Talking Head" zaczął szwankować dźwięk, za który odpowiedzialne były laptopy, a odbiór "Cinématique" był zakłócony nieprzystosowaną do jego wymogów przestrzenią (dla uzyskania jak najlepszego efektu, scena powinna być położona blisko widowni i tak, żeby można było na nią patrzeć z góry).
Anna Duda
Teatralia Szczecin
Nr 17 (17)
30 kwietnia 2012
Liquid Loft (Austria)
"Talking Head"
choreografia: Stephanie Cumming, Luke Baio
kierownictwo artystyczne, choreografia: Chris Haring
dźwięk, kompozycja: Andreas Berger
scenografia i światła: Thomas J. Jelinek
scenografia: Gerald Priewasser
produkcja, prace badawcze: Marlies Pucher
kierownictwo techniczne: Roman Harrer
technika video: Ella Esque, Niki Passath
teoria, tekst: Fritz Ostermayer
wideo: Michael Loizenbauer
produkcja: Liquid Loft we współpracy z Tanzquartier, Wiedeń
występują: Stephanie Cumming, Luke Baio
premiera: 9 grudnia 2010 r. (Tanzquartier, Wiedeń)
Adrien M / Claire B (Lyon, Francja)
"Cinématique"
koncepcja, kreacja form cyfrowych i interpretacja: Adrien Mondot
muzyka, dźwięk: Christophe Sartori et Laurent Buisson
operowanie światłem: Elsa Revol
dramaturgia: Charlotte Farcet
asystent ds. kreacji form cyfrowych i spraw technicznych: Alexis Lecharpentier
administracja, produkcja i rozpowszechnianie: ay-rOop [Géraldine Werner et Olivier Daco]
występują: Satchie Noro, Adrien Mondot
premiera: 26 stycznia 2010 r.
XLVII Przegląd Teatrów Małych Form KONTRAPUNKT, Szczecin, 16-22 kwietnia 2012 r.