Młodość-Teatr

Ogólnopolska Konferencja Naukowa Forum Młodego Teatru, organizowana w ramach Studenckiej Wiosny Teatralnej w Lublinie, w tym roku odbywała się pod hasłem "Młodość-Teatr". Wystąpienia w jej ramach były bardzo różnorodne i pokazały, o jak wielu aspektach młodości można mówić w kontekście teatru.

Konferencję uroczyście otworzyła, witając przybyłych, profesor Elżbieta Rzewuska, kierownik Zakładu Teatrologii UMCS, który był jednym z organizatorów spotkania. Jako pierwszy swój referat, dotyczący kategorii młodości w teatrze, wygłosił doktor Jarosław Cymerman z tego samego zakładu. By wprowadzić w temat, przywołał kilka faktów historycznych, mówił między innymi o obalonym już dawno stereotypie, że młodość to jedynie czas nauki i zdobywania kolejnych doświadczeń. Nasza historia zna wiele przypadków "młodych zdolnych", utalentowanych ludzi w młodym wieku zmieniających teatr. Jako przykład pojawiło się tu kilka nazwisk wielokrotnie nagradzanych młodych dramaturgów. Anita Czerwińska z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach bardzo oryginalnie i zupełnie inaczej spojrzała na zagadnienie młodości, odnosząc się do postaci Arlekina w komedii dell'arte. Postawiła pytanie: młodość czy doświadczenie? Przypomniała, że komedia dell'arte narodziła się z potrzeby młodzieńczego buntu, zakładała dużą dozę improwizacji, inwencji oraz świeżości, natomiast postać Arlekina charakteryzowała się niedojrzałością, naiwnością, mentalnością dziecka - była więc uosobieniem cech stereotypowo wiązanych z młodością. Kolejne wystąpienie zatytułowane "Młodość nie zwykła się trapić cierpieniem - dzieci w sztukach audiowizualnych" Kingi Panasiuk, doktorantki UMCS, dotyczyło tematu obecności dzieci w dziełach m.in. Eurypidesa czy Passoliniego.

Jedną z najciekawszych prezentacji okazał się referat "Młody wayang" Marianny Lis z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk i Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Prelegentka opowiedziała o mało znanym w Polsce teatrze indonezyjskim, określanym jako wayang, i jego odmianach - zarówno tych tradycyjnych, jak i bardzo współczesnych i innowacyjnych. Teatr ten związany jest z historią Jawy, duży wpływ na jego rozwój miała religia. Jego najstarszą formę - wayang beber - trudno dziś określić jako formę teatralną, ponieważ była połączeniem recytacji i obrazów malowanych na kilkumetrowych zwojach. Kolejne odmiany to wayang kulit, czyli teatr cieni, oraz wayang golek - teatr z użyciem drewnianych lalek w otwartej przestrzeni. Formy indonezyjskiego teatru mocno zmieniły się w latach 80. XX wieku, gdy zaczęto wprowadzać do spektakli oświetlenie oraz nowe instrumenty. Jednym z najbardziej oryginalnych teatrów przybliżonych przez Mariannę Lis był teatr wayang hip-hop, który wykorzystywał muzykę tego rodzaju, dzięki czemu udawało mu się skutecznie docierać do młodego widza. Przywołany został także wayang pasir, gdzie opowieść toczy się poprzez obrazy rysowane na żywo na piasku. Co ciekawe, indonezyjskie spektakle potrafią trwać całą noc, a ludzie chętnie je oglądają, nawet mimo braku miejsc siedzących.

Jeszcze inaczej kwestię młodości potraktowała Olga Maciupa w referacie dotyczącym festiwalu Drabyna, organizowanym we Lwowie (w zastępstwie nieobecnej autorki referat wygłosiła Katarzyna Myszak). Celem festiwalu początkowo była integracja młodego, niezależnego środowiska teatralnego, niestety po kilku edycjach energia się wyczerpała, nastąpił zanik inicjatywy studenckiej. Odczyt stanowił więc dość pesymistyczny akcent, na szczęście przełamany przez kolejne wystąpienie, w którym pojawił się przykład poświadczający, że nadal są ludzie, którym chce się zrobić coś twórczego. "Młodzież spotyka się teatralnie. Młody człowiek jako artysta, widz i organizator - o projekcie Spotkajmy się teatralnie, czyli ogólnopolskiej sieci Spotkań Teatralnych Zwierciadła" - tak brzmiał pełen tytuł referatu Katarzyny Krzywickiej, studentki UMCS. Prelegentka najpierw opowiedziała o festiwalu Zwierciadła - lokalnym przeglądzie teatrów licealnych, który organizowany jest od 9 lat w II LO im. Jana Hetmana Zamoyskiego w Lublinie. Fundacja Teatrikon, jeden z organizatorów festiwalu, postanowiła rozszerzyć zakres jego działania i pomogła przeprowadzić bliźniacze edycje Zwierciadeł w pięciu polskich miastach - Bydgoszczy, Olsztynie, Białymstoku, Rzeszowie oraz Zielonej Górze. W każdym z tych miast wydarzenia te okazały się sukcesem - znaleźli się młodzi ludzie gotowi nauczyć się organizacji festiwalu teatralnego od podstaw, zgłosiły się licealne grupy teatralne, które chciały zaprezentować swoje umiejętności szerszej publiczności. W całym projekcie nie chodziło tylko o zdobycie statuetki, ale o dobrą zabawę, integrację oraz rozwój młodzieży. Kolejny referat dotyczył równie ciekawej inicjatywy, tym razem studenckiej. Ewelina Jurasz opowiedziała o działaniach podejmowanych przez Komisję Kultury Zarządu Uczelnianego Samorządu Studentów UMCS na przykładzie akcji "Student w teatrze". Projekt zakładał poznanie lubelskiego Teatru im. Juliusza Osterwy od kulis - spotkania grupy studentów z aktorami, reżyserami, zwiedzanie zakamarków budynku. Te cykliczne wydarzenia mają pobudzić zainteresowanie teatrem i rozwinąć świadomych odbiorców teatralnych. Projekt jeszcze się nie zakończył, ale z pewnością okaże się sukcesem i być może przyniesie drugą edycję.

Ostatni z referatów, wygłoszony przez Annę Petynię, naszą redakcyjną koleżankę, dotyczył recepcji spektaklu "Na końcu łańcucha", wspomnianego Teatru im. J. Osterwy w Lublinie. W swoim wystąpieniu prelegentka przeanalizowała, na co zwracają uwagę recenzenci różnych mediów w tekstach dotyczących najnowszej premiery tego teatru, pojawiły się tu także fragmenty recenzji Kamili Leśniak, opublikowanej na łamach naszego magazynu. Sztuka według tekstu Mateusza Pakuły jest naprawdę wielopoziomowa, nie jest jednoznaczna w wymowie, a jej interpretacja w dużym stopniu zależy od odbiorcy. Przede wszystkim wnosi pewną nową jakość do lubelskiego Teatru im. Osterwy, kojarzonego do tej pory z dość tradycyjnym teatrem, często określanym z przekąsem jako mieszczański. Uczestnicy konferencji mieli okazję porozmawiać z jego dyrektorem artystycznym - Arturem Tyszkiewiczem, z którym spotkanie kończyło część konferencyjną Forum. Pan dyrektor, wnoszący powiew młodości w dość zastane struktury lubelskiego teatru, wiele opowiadał o planach dotyczących jego przyszłości. Zapowiedział wiele zmian. Mam nadzieję, że uda mu się je wprowadzić i że wyjdą one Lublinowi na lepsze.

Na zakończenie studenci specjalizacji teatrologicznej pokazali spektakl "Siakuntala" kierowany do przedszkolaków oraz dzieci z klas 1-3.

Wioleta Rybak
Teatralia Lublin
Nr 18 (18)
7 maja 2012

Ogólnopolska Konferencja Naukowa Forum Młodego Teatru pt. "Młodość-Teatr", Lublin, 12 kwietnia 2012 r.
Organizatorzy: Zakład Teatrologii UMCS, Studenckie Koło Artystyczno-Naukowe Teatrologów UMCS, Przestrzeń Działań Teatralnych Akademickiego Centrum Kultury UMCS "Chatka Żaka"

© "teatralia" internetowy magazyn teatralny 2008 | kontakt: | projekt i administracja strony: | projekt logo: