Podwórkowe gry
Takie nazwiska jak Lope de Vega, Calderón de la Barca czy Tirso de Molina z pewnością nie są nam dziś obce. Jak jednak ich dramaty trafiały do przeciętnego XVII-wiecznego Hiszpana? Ożywały za sprawą corrali de comedias. Te pełne magii teatru miejsca przybliża w swej książce Urszula Aszyk.
Na temat teatrów corrale de comedias nie znajdziemy wielu informacji. Brakuje publikacji w języku polskim, które opiewałyby to zjawisko. Autorka, jako hispanista i teatrolog z niemałym dorobkiem naukowym, przeprowadziła całościowe studium tej formy. Dogłębnie analizuje istotę corrali, wskazując na tle epoki i zdarzeń historycznych ich istotę i ewolucję. Nazwa corrale de comedias, czyli swoiste dziedzińce dla sztuki teatralnej (określenie to nie dotyczy bowiem wyłącznie komedii), sugeruje dwutorowość rozważań. Z jednej strony - autorka zajmuje się przestrzenią służącą przedstawieniom, z drugiej - wystawianym gatunkom. Z równą starannością przedstawia stronę techniczną, jak i artystyczną, wskazując na ich ścisłe powiązanie, konieczność wzajemnego dostosowania się dramatu i sceny. Ograniczona przestrzeń podwórza wymuszała bowiem stosowanie jedynie niezbędnego minimum scenografii i "efektów specjalnych", zdając się na elementy symboliczne i zawarte w sztukach aluzje słowne.
Aby ułatwić czytelnikowi wyobrażenie sobie tych relacji, Urszula Aszyk bogato zilustrowała je rycinami, planami budowli i fotografiami. W swych wywodach jest niezwykle rzetelna, każdy fakt potwierdzając stosownymi materiałami źródłowymi i wcześniejszymi publikacjami. Mimo charakteru naukowego język jest żywy i barwny, przystępny dla czytelnika. Znaleźć tu można interesujące anegdoty, wręcz "wygrzebane" z dawnych dokumentów opisujących Hiszpanię Złotego Wieku.
Warto wiedzieć, że od końca XVI do początku XVIII wieku, wokół corrali de comedias koncentrowało się życie nie tylko teatralne. Choć czasem utożsamiano je z tradycją ludową, tak naprawdę spektakle w nich wystawiane towarzyszyły wszelkim świętom religijnym czy państwowym, zamieniając przedstawienia w rytuał, a Złoty Wiek w święto teatru.
Tradycja publicznych i stałych teatrów odgrywa znaczącą rolę zarówno w kulturze hiszpańskiej, jak i historii teatru. Amatorom jednego i drugiego - serdecznie polecam.
Agnieszka Misiewicz
Teatralia Poznań
8 maja 2009
Urszula Aszyk
"Corrale de comedias. Publiczne i stałe teatry w Hiszpanii (koniec XVI - początek XVIII wieku)"
Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 2005