Straszny Homo Polonicus
Duet Mazurkiewicz - Opryński już nie raz udowodnił, że ich wspólne dzieło będzie sukcesem. Tak było w przypadku realizacji - "Ferdydurke" według Witolda Gombrowicza czy "Do Piachu" Tadeusza Różewicza. Nie bez echa w marcu 2008 odbyła się premiera "Homo Polonicusa" na podstawie powieści Krystiana Piwowarskiego. Spektakl można było zobaczyć na tegorocznych Olsztyńskich Spotkaniach Teatralnych.
Na scenie znajdują się: szpitalne łóżko, nad nim wielka, stara lampa, niczym z sali operacyjnej (gdzie w Księciu Stanisławie (Jarosław Tomica) rodzi się wizja zostania polskim królem), na prawo kapliczka z figurą Matki Boskiej, gdzie ów bohater trzyma "piersiówkę", do której często zagląda, na lewo ławy, przypominające kościelne, na trzech różnych poziomach, pod nimi piec, do którego wrzucane są ciała zmarłych. Ważną rolę pełnią manekiny, zasiadające na ławach, dające wrażenie zmultiplikowania bohaterów.
"Homo Polonicus"
fot. P. Szyszka
W przedstawieniu pojawia się Żyd (Jacek Brzeziński) jako sługa Księcia, który według niego pragnie pozbawić go majątku, wyłudzić ostatni grosz, bo przecież Książę - Polak jest pazerny i nawet jak ma, to mówi, że nie ma. Możemy poznać także Rosjanina (Michał Zgiet), przyjaciela Stanisława, do którego mimo wieloletniej znajomości odnosi się z dystansem z powodu niechęci do obcych. Pojawia się także głos księdza (Witold Mazurkiewicz), który za cel postawił sobie uzyskać od Księcia pieniądze na remont kościoła, bo przecież wiadomo, że każdy Polak to katolik.
Dużą rolę w odbiorze spektaklu odgrywa światło - nie oświetla ono całej sceny, a jedynie poszczególne jej punkty, co podkreśla szarość i ponurość scenografii.
Obraz Polaka ukazany w "Homo Polonicusie" jest - mówiąc najkrócej - straszny. Ukazany jest jako zarozumiały pyszałek, któremu wszystko się należy; chciwy dorobkiewicz, pseudokatolik; wreszcie jako ksenofob i antysemita. Oglądając sztukę, ma się świadomość, że te wszystkie przywary są mocno przerysowane, ale mimo wszystko wstrząsają widzem i zostawiają w nim ślad na dłużej...
Joanna Jaciuł
Teatralia Olsztyn
31 marca 2009
Teatr Provisorium i Kompania "Teatr" w Lublinie
"Homo Polonicus"
na podstawie powieści Krystiana Piwowarskiego
reżyseria: Witold Mazurkiewicz, Janusz Opryński
scenariusz: Zespół Teatru
scenografia: Robert Kuśmirowski
opracowanie muzyczne: Jan Bernard
światło i dźwięk: Jan Piotr Szamryk, Janusz Opryński
obsada: Jacek Brzeziński, Witold Mazurkiewicz, Jarosław Tomica, Michał Zgiet
premiera: 8 marca 2008 r.
XVII Olsztyńskie Spotkania Teatralne, 21-29 marca 2009 r., Teatr im. S. Jaracza w Olsztynie