Możliwości przestrzeni
Książka Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego pod redakcją Violetty Sajkiewicz i Ewy Wąchockiej zatytułowana "Przestrzenie we współczesnym teatrze i dramacie" to publikacja pokonferencyjna, będąca zbiorem tekstów zaprezentowanych na ogólnopolskiej konferencji naukowej pod tym właśnie tytułem. Jak czytamy we wstępie, zbiór ten "stanowi próbę przybliżenia najnowszych badań poświęconych zagadnieniom przestrzeni"...
Całość podzielona jest na trzy części, zatytułowane: "Tradycja i współczesność" (zawierająca rozważania bardziej ogólne), "Przestrzeń dramatyczna a przestrzeń teatralna" (autorzy wybierają konkretne motywy lub spektakle i przeprowadzają ich analizę) oraz "Wielość przestrzeni współczesnego teatru" (wspólne punkty przestrzeni teatru i innych sztuk wizualnych). Zasadnicza część poprzedzona jest krótkim, ale treściwym "Słowem wstępnym" autorstwa Ewy Wąchockiej, natomiast na końcu znajduje się indeks osobowy, ułatwiający wyszukanie w tej ponad czterystustronicowej publikacji konkretnych nazwisk.
W zbiorze zamieszczone są artykuły trzydziestu jeden autorów, pochodzących z uniwersytetów całej Polski (m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, czy Szczecińskiego). Każdy artykuł zakończony jest streszczeniem, napisanym w dwóch językach: angielskim i niemieckim. Jest to bardzo ciekawe studium, ujmujące zagadnienie przestrzeni teatralnej z różnych stron, które czyta się z zainteresowaniem, ponieważ są to bardzo rzetelne rozważania, dostarczające wielu nowych informacji na temat wykorzystania przestrzeni teatralnej, a także pozwalające zauważyć szerokie spektrum tego pojęcia. Każdy kolejny tekst pokazuje coś innego, niezależnie od tego, czy jest to prześledzenie danego motywu (np. domu), czy opis przestrzeni konkretnego spektaklu (np. "Sen nocy letniej" Mai Kleczewskiej), odkrywa inny aspekt przestrzennych możliwości teatru.
Do publikacji dołączona jest płyta CD, zawierająca zdjęcia autorstwa Ewy Dąbek-Derdy pt. "Ku nieskończoności. Uprzestrzenione twarze z projektów Jerzego Kuka-Kowarskiego" (przedstawiające projekty artysty do spektakli "Rewizor" M. Gogola, "Zmierzch" I. Babla oraz "Opera za trzy grosze" B. Brechta), a także zdjęcia z czterech innych spektakli pochodzące z Centrum Scenografii Oddziału Muzeum Śląskiego w Katowicach.
"Przestrzenie we współczesnym teatrze i dramacie" to niezwykle wartościowa pozycja, która "otwiera oczy" na przestrzeń jako jeden z podstawowych elementów teatru, dający twórcom wiele możliwości jej zagospodarowania dla potrzeb inscenizacji. Publikacja ta zwraca uwagę na świadomość przestrzeni, stającej się - przy umiejętnym jej wykorzystaniu - ważnym nośnikiem znaczenia spektaklu.
Joanna Marcinkowska
Teatralia Zielona Góra
7 sierpnia 2009
"Przestrzenie we współczesnym teatrze i dramacie"
pod redakcją Violetty Sajkiewicz i Ewy Wąchockiej
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009.