"Na Czerniakowskiej, Górnej, na Woli,
W ciemnych spelunkach, gdzie życie wre..."
Szeroki obraz przedwojennej Warszawy, inteligenckiej elity w kontraście przestępczego półświatka, w tle niejedna cięta riposta, a przede wszystkim duża dawka szlagierów z lat 30. i 40. Oto czym przywitał widzów Teatr Telewizji po wakacyjnej przerwie. Spektakl muzyczny "Warszawa" w reżyserii Andrzeja Strzeleckiego to sentymentalne wspomnienie dwóch dni 1939 roku - 31 sierpnia oraz 1 września.
Fabuła sztuki osnuta jest wokół dwóch środowisk: kulturalno-artystycznego i proletariacko-przestępczego. Żadne z nich nie jest jednak hermetyczne. Bohaterów łączą ciemne interesy, intrygi, romanse, ale też sztuka. W przededniu wybuchu wojny ich życie toczy się dosyć zwyczajnie. Nikt nie zdaje sobie sprawy z tragedii, która ma nastąpić nazajutrz. Tragedii, wobec której wszyscy okażą się równi i równie naiwni. Ciekawą perspektywę stanowi jedna z ostatnich scen. Bohaterowie tańczą i opowiadają, jak zginęli. Jedni banalnie, inni tragicznie. I, oczywiście, status społeczny nie miał znaczenia. Wielu z nich nie dokończyło swojej historii. Przeżył jedynie Stach - największy rabuś i cwaniak ówczesnego półświatka.
"Warszawa"
Fabułę można uznać jednak za drugorzędny element. Najważniejsze jest wspomnienie przedwojennej Warszawy. Miasta tętniącego życiem artystycznym, a przy tym nieco zagadkowego i szemranego. Co smutne, ten specyficzny klimat, bezpowrotnie przepadł. Szczególnie ważne dla warszawskiej aury były kabarety i kabaretowe piosenki. Stały się one motywami przewodnimi spektaklu, to do nich dostosowano dialogi oraz rozwój akcji. Ogromne brawa należą się wykonawcom przedwojennych szlagierów. Przypomniano takie utwory jak "Czarna Mańka", "Pokoik na Hożej", "Bal na Gnojnej", "Apaszem Staszek był", "Zakochany złodziej", "Miłość Ci wszystko wybaczy". Nie mogło również zabraknąć "Tańcz, Warszawo" oraz "Piosenki o mojej Warszawie". Na szczególną uwagę zasługuje fantastyczne wykonanie Katarzyny Dąbrowskiej "Ja jestem Andzia z Podwala" i "Zagraj Antoś tango". Utwory śpiewane były zarówno w artystycznych knajpach, jak i w proletariackich spelunkach. I to jest niesłychanie ważny akcent: na niepowtarzalny klimat Warszawy wpływało przenikanie się tzw. kultury wysokiej z niską. Artyści najwyższej klasy sięgali po podwórkowe przyśpiewki, a proletariat wzruszały liryki.
"Warszawa"
Ponadto uroku spektaklowi dodają kostiumy z epoki - piękne sukienki i eleganckie fraki, a także rekwizyty - lufki do papierosów i inne bibeloty.
W "Warszawie" nie brakuje dobrej muzyki, błyskotliwego żartu i inteligentnej (nie tylko inteligenckiej) wymiany zdań. Wielu spektaklom Teatru Telewizji, tematycznie związanym z wojną lub okresem komunizmu, można zarzucić nadmierne moralizatorstwo i nieznośny dydaktyzm. Łączy się to często z wypełnianiem tzw. społecznej misji telewizji publicznej. Sztuka Strzeleckiego odcina się od tej tendencji. Ukazuje zapomniane oblicze stolicy, a wszelkie patetyczne treści dyskretnie przemyca we wzruszających tekstach piosenek.
Marlena Orzeł
Teatralia Warszawa
12 września 2009
Teatr Telewizji, TVP 1
Andrzej Strzelecki
"Warszawa"
reżyseria: Andrzej Strzelecki
zdjęcia: Piotr Bernat
scenografia: Anna Wunderlich
kostiumy: Tatiana Kwiatkowska
choreografia: Agnieszka Brańska
montaż: Beata Barciś
kompozytorzy piosenek: Stanisław Ratold, Jacek Mikuła, Feliks Halpern, Roman Rudnicki, Władysław Dan, Fany Gordon, Szymon Kataszak, Feliks Konarski, Bolesław Mucman, Henryk Wars, Albert Harris, Al Jonstone
aranżacja i kierownictwo muzyczne: Marek Stefankiewicz
obsada:
Zofia - Wiktoria Gorodeckaja
Prowadzący - Krzysztof Stelmaszyk
Inspektor - Witold Dębicki
Komisarz - Sławomir Orzechowski
Minister - Piotr Machalica
Żona Ministra - Beata Ścibakówna
Stach - Przemysław Sadowski
Ślepy - Mateusz Damięcki
Antek - Arkadiusz Janiczek
Felek - Jacek Braciak
Morda - Modest Ruciński
Hania - Dominika Kluźniak
Wandzia - Katarzyna Dąbrowska
Mamuśka - Stanisława Celińska
Fotograf - Andrzej Strzelecki
Żona Fotografa - Joanna Pałucka
Michaś - Antoni Pawlicki
Młody - Paweł Ciołkosz
Młoda - Marta Żmuda Trzebiatowska
Antykwariusz - Marian Kosiniak
Artyści kabaretowi: Monika Dryl, Aneta Tokarczuk, Bohdan Łazuka, Krzysztof Tyniec, Wiktor Zborowski
premiera: 7 września 2009 r.