Stan pourazowy
Drugiego dnia Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego "Demoludy" olsztyńska scena gościła na swoich deskach grupę artystów ze Słowenii. Aktorzy Slovensko Mladinsko Gledališče zaprezentowali swoje umiejętności w spektaklu "Fragile!".
Sztuka Teny Štivičić, to historia pięciorga ludzi, których losy przecinają się, a traf chce, że spotykają się w londyńskim barze u Michiego. Grupę tę łączy także doświadczenie wojny. Wojny, którą każdy z nich przeżył inaczej, na swój sposób. Ich doświadczenia jednak nie są takie same. Każda osoba nosi inne piętno, każda inaczej walczy z szokiem, traumą. Wszyscy szukają nowego lepszego życia w Europie zachodniej. Bohaterowie to m.in. dziennikarz Erik, korespondent wojenny, który ucieka od wspomnień poprzez rozrywkowe, barwne i bogate życie. W nowej rzeczywistości swojego miejsca szukają także: niespełniona artystka Gayle zajmująca się uchodźcami, piosenkarka Mila marząca o karierze w musicalu, Marko, syn bogatego polityka, chcący zarabiać na życie przez zabawianie ludzi jako komik, a także Tjase, ofiara handlu żywym towarem. To właśnie ta ostatnia postać wydaje się najbardziej ograbiona przez kataklizm wojny. Postaci łączą różne rodzaje zażyłości - miłość, nienawiść, przyjaźń. Pokazują one, jak wojna kaleczy, a rany przez nią zadane nie chcą się goić.
Lublańskim aktorom należy się uznanie, ponieważ ich gra jest na tyle przekonywująca, że wywołuje wzruszenie i trzyma w napięciu. Pozwala publiczności zajrzeć głębiej, widzieć uczucia, cierpienie.
"Fragile"
Teatr krajów byłej Jugosławii krąży przede wszystkim wokół tematów politycznych i historycznych. Twórcy teatru opowiadają historię z różnej perspektywy. Jako szczególnie absorbującą wskazałabym tematykę zdarzeń sprzed kilku, kilkunastu lat. Konflikt zbrojny na Półwyspie Bałkańskim spowodował cierpienie milionów ludzi, a jego echo dotknęło każdego, wyrządzając długofalowe krzywdy, zarówno fizyczne jak i psychiczne.
W przedstawieniu użyto innowacyjnych rozwiązań. Całość jest kręcona dwiema kamerami. Jedna skupia się na bohaterach, a druga filmuje małe przedmioty, tekturowe ściany niewielkich rozmiarów stanowiące tło. Te dwa obrazy łączą się na podwieszonym nad sceną ekranie, dając efekt bogatej scenografii i możliwość ciągłej, szybkiej zmiany miejsca pobytu bohaterów. W wyniku tego publiczność ma wrażenie jakby oglądała dynamiczny film z napisami (tłumaczenie na język polski).
Współczesne kostiumy charakteryzują trafnie każdą postać, tak jak np. luźne, hipisowskie ciuchy plastyczki Gayle. Muzyka nie wysuwa się na pierwszy plan, a raczej płynie, niezauważalnie dodaje dramatyzmu, opisuje dźwiękami zdarzenia.
Dopiero teraz można zadać pytanie dotyczące tytułu. Czemu właśnie taki? "Fragile" oznacza wątły, łamliwy, słaby, co sugeruje kruchość ludzkiego życia. Słowo "fragile" umieszcza się także na przesyłkach z delikatną zawartością - tak też wnętrze każdego człowieka jest delikatne i wrażliwe na wszelkie uderzenia. Sztuka wysokich lotów, co potwierdza entuzjastyczna reakcja publiczności i gromkie brawa na koniec.
Aneta Olender
Przysposobienie Krytyczne (Olsztyn)
30 września 2009
Slovensko Mladinsko Gledališče (Lublana/Słowenia)
Tena Štivičić
"Fragile!"
przekład: Dorota Jovanka Ćirlić
reżyseria: Matijaz Pograjc
obsada:
Gayle - Neda R. Bric
Erik - Sebastian Cavazza
Mila - Janja Majzelj
Michi - Marko Mlacnik
Marko - Matej Recer
Tjasa - Katarina Stegnar
Marta - Marinka Stern
premiera: 27 grudnia 2007 r.
Międzynarodowy Festiwal Teatralny Demoludy - nowa dramaturgia krajów byłej Jugosławii. 14-19 września 2009r., Teatr im. S. Jaracza w Olsztynie.