Literatury polskiej Dejmka interpretacje

Kazimierz Dejmek był jednym z najwybitniejszych reżyserów polskiego teatru. Pracując na deskach m.in. Teatru Nowego w Łodzi i Teatru Narodowego w Warszawie, wielokrotnie realizował spektakle nawiązujące do rodzimej tradycji, prezentując swoje interpretacje polskiej literatury szerokiemu gronu odbiorców. To właśnie wydawnictwo drugiego ze wspomnianych teatrów postanowiło przybliżyć czytelnikom dorobek jednego z dyrektorów swojej sceny. Po książce Dziady Dejmka autorstwa Magdaleny Raszewskiej, Teatr Narodowy wydał Staropolskie teatra Kazimierza Dejmka w opracowaniu Michała Smolisa.

W niewielkich rozmiarów publikacji znajdują się teksty Smolisa dotyczące trzech staropolskich tekstów, których trudu inscenizacji na Scenie Narodowej podjął się Dejmek. Mowa tu o Żywocie Józefa, Historyi o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim oraz Dialogus de Passione. Ważną częścią książki jest również omówienie Doroty Kozińskiej, która w rozdziale Kazimierza Dejmka gry z przeszłością przybliża twórczość reżysera, wpisując ją zarazem w szerszy kontekst związany z interpretowaniem dawnych tekstów na teatralnej scenie. Ponadto w publikacji znajdziemy biogram reżysera oraz współpracującego z nim przy realizacji dwóch z trzech z omawianych spektakli scenografa – Andrzeja Stopki. Niewątpliwym atutem książki są czarno-białe oraz kolorowe zdjęcia Franciszka Myszkowskiego i Wojciecha Plewińskiego, które stanowią niebanalną dokumentację przedstawień. W publikacji zamieszczono również projekty dekoracji oraz kostiumów, które uzupełniają warstwę ikonograficzną książki.

To właśnie dzięki zdjęciom i projektom czytelnicy niejako w namacalny sposób mogą zapoznać się z realizacją koncepcji Dejmka i współpracujących z nim na teatralnych deskach scenografów. Należy bowiem pamiętać, że Kazimierz Dejmek wielokrotnie powracał do raz już zrealizowanych przedstawień, aby po modyfikacjach ponownie zaprezentować je publiczności. Przykładem takich działań może być Żywot Jozefa, który reżyser zrealizował najpierw w Teatrze Nowym w Łodzi w scenografii Zenobiusza Strzeleckiego, a następnie w Teatrze Narodowym w Warszawie w aranżacji scenograficznej Andrzeja Stopki. O powyższym fakcie wspomnieli również wydawcy publikacji. We wstępie do książki wymieniają inne realizacje omawianych tekstów, które przez Dejmka zostały wyreżyserowane poza Sceną Narodową.

Wracając to zamieszczonych w książce tekstów warto zaznaczyć, iż ich dużym walorem jest próba przybliżenia czytelnikom nie tylko zabiegów reżysera czy scenografów, ale również odbioru przedstawień przez publiczność czy władze kościelne i państwowe. Prezentując inscenizacje ze Sceny Narodowej, autorzy książki osadzają je w szerszym kontekście, który dotyka zarówno problemu wierności stylistycznej w stosunku do tekstów z przeszłości, jak również estetycznego dostosowania dawnych utworów literackich do wymogów współczesnej sceny. Publikacja ta to małe kompendium wiedzy, vademecum, przybliżające czytelnikom staropolskie inscenizacje Dejmka zrealizowane w Teatrze Narodowym. Staropolskie teatra… stanowią zarazem zachętę do dalszego zgłębiania wiedzy na temat twórczości tego reżysera i współpracujących z nim scenografów.

Magdalena Czerny, Teatralia Śląsk

Internetowy Magazyn „Teatralia” numer 51/2013

Staropolskie teatra Kazimierza Dejmka, oprac. Michał Smolis, Wydawnictwo Teatru Narodowego, Warszawa 2012.