Skrucha Scrooge’a

Opowieść wigilijna Charlesa Dickensa gości na deskach Teatru Lalki i Aktora „Pinokio” w Łodzi już od trzynastu lat. Józef Skwark, wykorzystując różne elementy teatru formy, stworzył spektakl familijny opowiadający o przemianie człowieka. Reżyser zwrócił się w stronę kolędy, jak sam Dickens nazywał swoją powieść. Muzyka Jerzego Bauera oraz piosenki wykonywane przez aktorów przywołują na myśl wspólne kolędowanie przy wigilijnym stole. 

Ebenezer Scrooge (Tadeusz Płuciennik) jest zgorzkniałym, pełnym złości starszym człowiekiem, który we wczesnym etapie swojego życia zrezygnował z miłości na rzecz pomnażania pieniędzy. Dopiero Duchy Świąt pokazują mu drogę, którą przeszedł, by stać się tym, kim teraz jest. Refleksja i skrucha nadchodzą niespodziewanie, dokonując w Scrooge’u niezwykłej przemiany. Wzorem dla niego staje się rodzina Cratchitów, która pomimo biedy i choroby najmłodszego syna cieszy się z każdego wspólnie spędzonego dnia. Pełna energii gra aktorów nadaje inscenizacji płynności, pozwalając widzom wejść w świat wykreowany przez reżysera.

Spektakl rozgrywa się w planie żywym i lalkowym, z wykorzystaniem masek oraz technik czarnego teatru. Aktorzy grają przede wszystkim na proscenium (kantor Scrooge’a) oraz w przestrzeni pomiędzy sceną a widownią (ulica). Tam odbywają się przygotowania do wigilii. W głębi znajduje się mieszkanie Ebenezera Scrooge’a, natomiast prospekt wykorzystany jest do animacji lalek. Kostiumy utrzymane są w ziemistej kolorystyce, nawiązując do okresu świątecznego (brązy, zielenie, żółcie, czerwienie). Zachowano również charakter stylu wiktoriańskiego, widoczny w krojach sukien, płaszczach, koronkowych mankietach oraz w damskich czepkach i męskich cylindrach.

Wszystkie elementy składowe spektaklu współgrają ze sobą. Niezwykle detaliczna i naturalistyczna scenografia Elżbiety Iwony Dietrych staje się tłem dla ekspresywnej gry aktorów. Animacja lalek w zaciemnionym prospekcie (wizje przeszłych, teraźniejszych i przyszłych świąt Bożego Narodzenia) to wspaniałe widowisko, wyzwalające refleksję nad wyborami, jakich człowiek dokonuje na różnych etapach życia. Pojawienie się każdego z duchów poprzedzone jest efektowną grą świateł. Mocnym punktem przedstawienia są piosenki, a szczególnie ta finałowa, wykonana przez wszystkich aktorów.

Opowieść wigilijna to moralitet dotyczący ludzkich wyborów oraz przemiany charakteru, nadchodzącej w najmniej spodziewanym momencie. Wspaniała animacja lalkami (czarny teatr, maski w scenie śmierci Scrooge’a), muzyka Jerzego Bauera oraz wykonania wokalne aktorów tworzą ze spektaklu prawdziwą kolędę – pełną radości, ale także smutku, wpisanych w ludzkie życie. Zaangażowanie publiczności w finałową piosenkę (klaskanie, owacje na stojąco) udowadnia, że spektakle Teatru Lalki i Aktora „Pinokio” wywołują niesamowite emocje oraz nie pozwalają o sobie zapomnieć.

Katarzyna Skręt, Teatralia Łódź

Magazyn Internetowy „Teatralia” numer 41/2013

Teatr Lalki i Aktora Pinokio w Łodzi

Opowieść wigilijna

Charles Dickens

reżyseria i adaptacja: Józef Skwark

scenografia: Elżbieta Iwona Dietrych

muzyka: Jerzy Bauer

obsada: Hanna Matusiak, Aleksandra Wojtysiak, Danuta Siempińska, Danuta Kołaczek, Anna Woźniak-Płacek, Anna Sztuder-Mieszek, Ewa Wróblewska, Krzysztof Ciesielski, Włodzimierz Twardowski, Łukasz Bzura, Tadeusz Płucennik, Mariusz Olbiński, Piotr Szejn

premiera 27 listopada 1999

Katarzyna Skręt (rocznik 1990) – studentka kulturoznawstwa (teatrologia, promocja sztuki) na UŁ. Publikuje również na portalu e-teatr (w ramach projektu Nowa Siła Krytyczna). Interesuje się kulturą japońską, teatrem alternatywnym, ulicznym i plenerowym, działaniami performatywnymi, tematem poszukiwania tożsamości i pamięci miejsc oraz bio-artem.